Η ελληνική δημοκρατία σε κρίση, του Νίκου Βλαντή La démocratie hellénique en crise, par Nikos Vlantis

Η ελληνική δημοκρατία σε κρίση

του Νίκου Βλαντή

La démocratie hellénique en crise

par Nikos Vlantis (version française plus bas / with french translation)

Στην Ελλάδα, υπάρχουν σήμερα πολλοί πολίτες που θέτουν σε αμφισβήτηση το πολιτικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Κρίνουν πως είναι διεφθαρμένο και κατευθυνόμενο από την παγκόσμια αγορά. Αυτό το δημόσιο αίσθημα κι αυτή η φιλοσοφική σκέψη εκφράζονται, για παράδειγμα, στο τελευταίο έργο του σατυρικού συγγραφέα που ακολουθεί την παράδοση του Εμμανουήλ Ροΐδη, του Νίκου Κουνενή, έργο που κυκλοφόρησε τον Οκτώβρη του 2011 υπό τον τίτλο Δημοκρατία, σάτιρα ηθών και θεσμών.

Παράλληλα, διαδίδεται μια κοσμοθέαση εγκαθιδρυμένη στην συνωμοσία. Αυτή η κοσμοθέαση παρέχει τη βάση για μια ιδεολογία ακροδεξιά (και ακροαριστερή επίσης). Περιγράφω εδώ ένα δημόσιο αίσθημα, που εκφράζεται και από το γεγονός πως στη σημερινή κυβέρνηση, συμμετέχουν ήδη μέλη του κόμματος της άκρας δεξιάς. Μα πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε αυτά τα φαινόμενα στους φίλους μας τους Γάλλους και τους φιλέλληνες όλου του κόσμου; Πώς είναι δυνατόν να βρίσκεται σε κρίση η δημοκρατία στη χώρα που ιδρύθηκε; Διατρέχει πράγματι κίνδυνο η δημοκρατία στην Ελλάδα;

Στο τέλος του Οκτωβρίου του 2011, όταν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε το δημοψήφισμα, εξήγησε στους Ευρωπαίους ομολόγους του (όπως δημοσιεύτηκε σε μερικές εφημερίδες σαν τη Liberation) πως φοβόταν πως θα συνέβαινε στρατιωτικό πραξικόπημα. Θα λέγαμε πως επρόκειτο για δικαιολογία του Έλληνα πρωθυπουργού, για να καλύψει το λάθος του να ανακοινώσει το δημοψήφισμα. Μα ίσως να μην είναι αυτή η αλήθεια, αν λάβουμε υπόψη μας πως, εκείνες τις μέρες, αντικαταστάθηκε ταυτοχρόνως ολόκληρη η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων. Αλλά γιατί να συνέβαινε στρατιωτικό πραξικόπημα;

Υπάρχει μια βαθιά κρίση στη δημοκρατία. Χειροτερεύει από το γεγονός πως μπορούμε να ισχυριστούμε πως η πολιτική που ακολούθησε ο Παπανδρέου προκάλεσε την κρίση. Αυτή η συνωμοσιολογική άποψη βασίζεται σε πληροφορίες και ειδήσεις που δεν διαδίδονται συνήθως εκτός Ελλάδας. Πρόκειται για πληροφορίες αξιόπιστες, πάνω στο ρόλο που παίξανε οι πολιτικοί (και κυρίως ο Γιώργος Παπανδρέου) στη δημιουργία της σημερινής κρίσης.

Ο Γιώργος Παπανδρέου εκλέχτηκε τον Σεπτέμβρη του 2009. Επέλεξε για υπουργούς άτομα που ήταν συνεργάτες του μη εκλεγμένοι, εξωκοινοβουλευτικοί, όπως ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Δημοσίων Έργων Τίνα Μπιρμπίλη, κ.ά. Από τότε που άρχισε να κυβερνάει, ξέσπασε κι η κρίση. Ο Παπανδρέου ήταν πρωθυπουργός του ελληνικού κράτους έως τον Νοέμβρη του 2011. Η κυβέρνησή του αντικαταστάθηκε από προσωρινή κυβέρνηση, στην οποία συμμετέχει το κόμμα του, η δεξιά παράταξη (Νέα Δημοκρατία) και το κόμμα της άκρας δεξιάς (ΛΑΟΣ). Τα κόμματα της αριστεράς αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και ζητούν εκλογές. Ο Παπανδρέου επίκειται να αντικατασταθεί από πρόεδρος του κόμματός του. Ποιον ρόλο έπαιξε προς την κρίση; Ποια η επίπτωση της διακυβερνήσεώς του στην ελληνική δημοκρατία;

Ίσως προκαλέσει έκπληξη πως ο Γιώργος Παπανδρέου κατηγορήθηκε επισήμως στις 20 Ιανουαρίου του 2012 από δύο οικονομικούς εισαγγελείς του κράτους, τον Γρηγόρη Πεπονή και τον Σπύρο Μουζακίτη, πως είναι υπεύθυνος για τη σημερινή κρίση. Συγκεκριμένα, οι δύο εισαγγελείς άσκησαν δίωξη εναντίον του Γιώργου Παπανδρέου και του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, ζητώντας να εξεταστεί από το κοινοβούλιο, στη βάση του «νόμου περί ευθύνης υπουργών». Σημειώστε πως οι δύο οικονομικοί εισαγγελείς δηλώσανε δημόσια πως απειλείται η ζωή τους. Κατηγορούν τον Παπανδρέου πως κατασκεύασε το έλλειμμα μαζί με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (δείτε πιο κάτω), βασισμένοι σε μαρτυρίες 18 ατόμων. Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω αυτό το πολιτικό κλίμα, της κρίσης της δημοκρατίας.

Η συζήτηση η αφορούσα στην πιθανότητα η κρίση να έχει κατασκευαστεί από πρόσωπα του περιβάλλοντος του Γιώργου Παπανδρέου προκλήθηκε συν τοις άλλοις και από ερωτήματα που θέσανε μέλη του κόμματός του. Συγκεκριμένα, στις 20 Μαΐου 2010, η βουλευτής Βάσω Παπανδρέου (του κόμματος του Γιώργου Παπανδρέου, πρόκειται περί συνωνυμίας) απηύθυνε ερώτηση στη Βουλή προς τον υπουργό Οικονομικών. Υπονόησε πως η Τράπεζα της Ελλάδος πήρε μέτρα που διευκόλυναν τους κερδοσκόπους οι οποίοι θα επωφελούνταν από την ελληνική κρίση. Συγκεκριμένα, στις 5 Οκτωβρίου του 2009, η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να επιμηκύνει το χρονικό περιθώριο για την κατοχύρωση συναλλαγών που αφορούν σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου κατά δέκα εργάσιμες ημέρες (το όριο ήταν τρεις μέρες). Η επιμήκυνση αυτή του διαστήματος της μη-κατοχύρωσης δημιουργεί αντικειμενικά τη δυνατότητα κερδοσκοπίας και μεθοδεύσεων.

Τον Μάιο του 2011, ένας βουλευτής του κόμματος Νέα Δημοκρατία, ο Πάνος Καμμένος, κατηγόρησε τον Γιώργο Παπανδρέου με τρόπο ανοιχτό και δημόσιο πως επωφελήθηκε από την κρίση. Δήλωσε πως μέρος των CDS του ελληνικού κράτους αγοράστηκε το καλοκαίρι του 2009 από την εταιρεία «Informed Judgement Partners S.A.». Αυτά τα CDS στη συνέχεια πωλήθηκαν τον Δεκέμβρη του 2009, όταν η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είχε χειροτερέψει. Τρόπον τινά, η εταιρεία αποκόμισε σημαντικό κέρδος. Ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, ο πρώην πρόεδρος της Κόστα Ρίκα Jose Maria Figueres είναι επίσης μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ι4cense» που ανήκει στον Ανδρέα Παπανδρέου, τον αδελφό του πρώην πρωθυπουργού. Ο Πάνος Καμμένος, τιμημένος με το παράσημο του Ιππότη του Εθνικού Τάγματος της Αξίας από τον πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζύ, κατηγόρησε δημόσια τον Γιώργο Παπανδρέου ως έναν «έμμισθο stock broker» (sic). Η εταιρεία «Informed Judgement Partners S.A.» διέψευσε τις κατηγορίες, δηλώνοντας πως ήταν τον Φεβρουάριο του 2010 (και όχι το καλοκαίρι του 2009) που η εταιρεία αγόρασε τα CDS του ελληνικού κράτους, και που συμβούλευσε τους πελάτες της να το κάνουν.

Τον Ιούλιο του 2011, ένα νέο σκάνδαλο διαδόθηκε, πάνω στην πιθανότητα η οικογένεια Παπανδρέου να επωφελήθηκε από την κρίση, αυτήν τη φορά αγοράζοντας τα CDS του ελληνικού κράτους μέσω της εταιρείας «Unigestion» στην οποία είναι μέλος ο αδελφός του Γιώργου Παπανδρέου Ανδρέας. Αυτές οι κατηγορίες, δημοσιευμένες από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία, τράβηξαν το ενδιαφέρον της δικαιοσύνης. Ανακοινώθηκε εισαγγελική έρευνα στις 13 Ιουλίου 2011.

Τον Σεπτέμβρη του 2011, η οικονομολόγος, καθηγήτρια πανεπιστημίου Ζωή Γεωργαντά κατηγόρησε τον πρόεδρο της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ, της επιτροπής της οποίας υπήρξε μέλος) στην ίδια εφημερίδα. Δήλωσε πως για το 2009, η υπηρεσία σκόπιμα διόγκωσε το έλλειμμα, αλλάζοντας τη μέθοδο υπολογισμού του. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της υπηρεσίας εισήγαγε, στο πλαίσιο της εκτίμησης του γενικού κόστους του κράτους, καινούργιες δαπάνες (το κόστος των δημοσίων επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, (ΔΕΚΟ), που δεν λαμβανόταν υπόψη έως τότε). Μ’ αυτόν τον τρόπο, αυξήθηκε το χρέος.

Η Ζωή Γεωργαντά και τα υπόλοιπα πέντε μέλη της επιτροπής απολύθηκαν (με τον πρόεδρο Ανδρέα Γεωργίου να παραμένει το μοναδικό μέλος) « λόγω προσωπικών και διοικητικών προβλημάτων», όπως ανακοίνωσε στη Βουλή ο υπουργός Ευάγγελος Βενιζέλος. Ποια ήταν αυτά τα « προβλήματα»; Η Ζωή Γεωργαντά δήλωσε πως τα προβλήματα αυτά εμφανίστηκαν επειδή εκείνη και τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής εναντιώνονταν στις αλλαγές πάνω στην μεθοδολογία υπολογισμού του χρέους, που οδηγούσε στην πλασματική του αύξηση. Επιπλέον, οι διαφωνίες τους δεν καταγράφονταν καν στα πρακτικά της επιτροπής: «στα πρακτικά θα μπει ό,τι θέλω εγώ», τους δήλωσε ο πρόεδρος, σύμφωνα με την Ζωή Γεωργαντά. Ο πρόεδρος της ΕΣΥΕ Ανδρεάς Γεωργίου διατηρεί στενές σχέσεις με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, τον υπουργού οικονομικών της κυβέρνησης Παπανδρέου, ο οποίος κατηγορείται.

Οι δύο οικονομικοί εισαγγελείς Γρηγόρης Πεπονής και Σπύρος Μουζακίτης κατηγόρησαν τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου επίσημα, βασισμένοι στις μαρτυρίες της Ζωής Γεωργαντά και 17 ακόμη μαρτύρων. Προσάπτουν στον Γιώργο Παπανδρέου πως αύξησε το χρέος της χώρας (με τον τρόπο που εξηγήθηκε).

Ποια ήταν η πολιτική αντίδραση; Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μιλτιάδης Παπαϊωάννου διαμαρτύρεται ενάντια στους δύο οικονομικούς εισαγγελείς. Ζητάει να αντικατασταθούν αμέσως (sic), διότι, κατά τη γνώμη του, βλάπτουν την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης (sic). Ίσως, σύμφωνα με την οπτική του, να έχει δίκαιο.

Ο Γιώργος Παπανδρέου απάντησε από την Κόστα Ρίκα (στις 25 Γενάρη του 2011) όπου βρισκόταν (γεγονός που μου φέρνει στο νου τον Jose Maria Figueres, γνωστό του αδελφού του) πως ήταν η παλαιότερη κυβέρνηση, της Νέας Δημοκρατίας, που υποεκτίμησε το χρέος (αυτό συμβαίνει διαρκώς στην Ελλάδα, το ένα πολιτικό κόμμα κατηγορεί το άλλο). Ο πρώην πρόεδρος της ΕΣΥΕ Μανώλης Κοντοπυράκης (ο προκάτοχος του Ανδρέα Γεωργίου) δήλωσε στις 11 Σεπτέμβρη του 2011 πως, ήταν σε συμφωνία με την Eurostat το γεγονός ότι οι δημόσιες εταιρείες κοινής ωφελείας αποκλείονταν από τον υπολογισμό του χρέους, κι ότι μόνον η Δανία τις λαμβάνει υπόψη. Στην Ελλάδα, η πρώτη φορά που η ΕΣΥΕ συνεκτίμησε το κόστος των ΔΕΚΟ ήταν στον υπολογισμό του χρέους του 2009, μετά την απόφαση του προέδρου Ανδρέα Γεωργίου.

Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας και κυρίως, της κρίσης που περνάει η χώρα; Είτε ο Παπανδρέου αποδειχθεί υπεύθυνος για την κρίση είτε όχι, αυτό που είναι σίγουρο είναι πως, στην Ελλάδα, υπάρχει μια πολύ βαθιά κρίση πολιτική και όχι μόνον οικονομική, μια κρίση της δημοκρατίας. Είναι ίσως δεικτικό το γεγονός ότι η εφημερίδα Ελευθεροτυπία που κάλυπτε τα θέματα αυτά με τρόπο αντικειμενικό ανέστειλε την κυκλοφορία της γιατί δεν βρίσκει πλέον υποστήριξη από τις ελληνικές τράπεζες. Αυτή η εφημερίδα είχε συνδεθεί με την επανασύσταση της δημοκρατίας το 1974.

Σήμερα (15 Φεβρουαρίου 2012), μετά τα τραγικά γεγονότα της 12^ης Φεβρουαρίου 2011, 45 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας διαγράφηκαν από το κόμμα τους επειδή δεν ψήφισαν το νέο πρόγραμμα μνημόνιο. Ανακοινώθηκαν εκλογές, όμως αναρωτιέμαι ποιο θα μπορούσα να είναι το αποτέλεσμα όταν δεν υπάρχει καμμία πολιτική συναίνεση. Προσωπικά, έφυγα από την Ελλάδα ακριβώς επειδή αισθάνθηκα πως δεν ήταν πλέον μια δημοκρατία.

Όταν η Γαλλία υποβαθμίστηκε από την «Standard and Poor’s» στις 13 Ιανουαρίου 2011, η Liberation δημοσίευσε πως έπρεπε να καταδικαστεί η πολιτική του Νικολά Σαρκοζύ, όχι η Γαλλία και η οικονομία της (δες πρώτη σελίδα, 14 Ιανουαρίου 2012). Στο επίπεδο της διεθνούς κοινής γνώμης, στους Έλληνες στερήθηκε τόση αξιοπρέπεια.

Νίκος Βλαντής

Αναφορές

Οι αναφορές καλύπτουν τα θέματα που αναφέρονται στο άρθρο, όπως παρουσιάστηκαν στον τύπο. Η πλειοψηφία τους είναι στα ελληνικά (προτείνεται η χρήση αυτόματου μεταφραστή).

Φόρος τιμής: οι περισσότερες ελληνικές αναφορές δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, της οποίας η κυκλοφορία ανεστάλη ελλείψει δανειοδοτικής στήριξης από τις ελληνικές τράπεζες.

Για τη δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου στους Ευρωπαίους ομόλογούς του πως θα γινόταν στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα στα τέλη του Οκτωβρίου του 2011:

http://www.liberation.fr/economie/01012369733-papandreou-coup-d-eclat-et-coup-d-etat

Για την αντικατάσταση της στρατιωτικής ηγεσίας στις αρχές του Νοεμβρίου του 2011:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=322723

Για την επερώτηση της Βάσω Παπανδρέου (συνωνυμία με την οικογένεια του πρωθυπουργού) αναφορικά με το ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδας στην κατασκευή της κρίσης:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=164474

Για τις κατηγορίες του βουλευτή Πάνου Καμμένου ότι η οικογένεια του Γιώργου Παπανδρέου επωφελήθηκε από την κρίση:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=276965

Και για την απάντηση της εταιρείας Informed Judgement Partners S.A.:

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=276966

Για το θέμα της εταιρείας «Unigestion» και τον ρόλο των Παπανδρέου σ’ αυτήν, θέμα που ανακίνησε η Ελευθεροτυπία:

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=292740

Για τη δικαστική έρευνα πάνω στο θέμα:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=292738

Σχετικό άρθρο δημοσιεύτηκε και στην ελβετική εφημερίδα La Liberté πάνω στον αδιευκρίνιστο ρόλο του ινστιτούτο «I4sense» του Ανδρέα Παπανδρέου:

http://www.laliberte.ch/faitdujour/polemique-autour-d’un-institut-grec

Για τις κατηγορίες της καθηγήτριας πανεπιστημίου Ζωής Γεωργαντά (πρώην μέλους του συμβουλίου της ΕΣΥΕ) ενάντια στον πρόεδρο της Υπηρεσίας Ανδρέα Γεωργίου, που δημοσιεύτηκαν αποκλειστικά στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία:

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=16/09/2011&id=310053

Για τη μήνυση που η καθηγήτρια Ζωή Γεωργαντά αναγκάστηκε να υποβάλει, λόγω των κατηγοριών που δημοσίευσε στην Ελευθεροτυπία:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=313033

Για την εισαγγελική έρευνα που ξεκίνησε λόγω της μήνυσης της Ζωής Γεωργαντά:

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=329078

Για το θέμα των δύο οικονομικών εισαγγελέων Γρηγόρη Πεπονή και Σπύρου Μουζακίτη: η έκδοση της Ελευθεροτυπίας έχει πια ανασταλεί. Βρήκαμε αναφορές σε άλλες πηγές:

http://www.aixmi.gr/index.php/eisaggelikh-vomva-gia-papandreou-papakonstantinou/

http://www.iefimerida.gr/news/33314/17-καταθέσεις-κατά-γιώργου-επικαλούνται-πεπόνης-μουζακίτης

Τα ονόματα των μαρτύρων που κατέθεσαν ενάντια στον Γιώργο Παπανδρέου:

http://blogs.sch.gr/tsilivar/2012/01/20/ο-εισαγγελέας-πεπόνης-καθίζει-στο-σκα/

Η δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου σχετικά με τις κατηγορίες:

http://www.zoomnews.gr/παπανδρέου-κατά-πεπόνη-μουζακίτη-από/

Η δήλωση του πρώην προέδρου της ΕΣΥΕ Μανώλη Κοντοπυράκη:

http://www.zoomnews.gr/ο-πρώην-γραμματέας-της-στατιστικής-υπ/

Για το βιβλίο του συγγραφέα Νίκου Κουνενή:

http://biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=171298

Μίνι συνέντευξη του Έλληνα συγγραφέα Νίκου Κουνενή στην γαλλική εφημερίδα Le Télégramme:

http://www.letelegramme.com/ig/generales/france-monde/monde/grece-l-europe-fait-la-pluie-et-le-beau-temps-08-12-2011-1526355.php?xtmc=Grèce%20pluie&xtcr=1

La démocratie hellénique en crise

par Nikos Vlantis

En Grèce, il y a aujourd’hui beaucoup de citoyens qui remettent en cause le système politique démocratique moderne. Ils jugent qu'il est corrompu et orienté par le marché mondialisé. Cette opinion du public et cette pensée philosophique sont exprimés notamment dans le dernier ouvrage de cet écrivain satirique qui poursuit la tradition d’Emmanuel Roïdis, Nikos Kounenis, ouvrage qui est paru en octobre 2011 sous le titre Démocratie, satire des morales et des institutions.

Parallèlement, une vision du monde fondée sur la conspiration se diffuse. Cette vision fournit une base pour l'idéologie de la droite extrême (de la gauche extrême, aussi). Je décris ici un sentiment public, qui s'est illustré aussi par le fait qu’au gouvernement actuel participent déjà des membres de l'extrême droite grecque. Mais comment expliquer ces phénomènes, d'abord à nos amis français et aux philhellènes du monde entier? Comment est-ce possible que la démocratie soit en crise dans le pays où elle est née? La démocratie est-elle vraiment en péril en Hellade?

À la fin d’octobre 2011, quand Giorgos Papandréou a annoncé le referendum, il a expliqué à ses partenaires européens (comme c’était annoncé par quelques journaux comme Libération) qu’il y avait un coup d’état militaire. On aurait cru que c’était une excuse du Premier ministre grec, pour couvrir sa culpabilité d’annoncer un referendum. Mais était-ce vraiment le cas, si l'on prend compte que durant ces journées, tous les dirigeants de l’armée hellénique étaient remplacés en bloc? Mais pourquoi donc un coup d'état militaire?

Il y a une grave crise de la démocratie. Elle est aggravée par le fait vérifiable que c'est bien la politique suivie par Papandréou qui a provoqué la crise. Cette vision «conspirationniste» est fondée sur des informations qui ne sont pas souvent diffusées en dehors de la Grèce. Or ce sont des indications fiables sur le rôle qu’ont joué les politiques (et surtout Giorgos Papandreou) dans la provocation de la crise actuelle.

Giorgos Papandréou était élu en septembre de 2009. Il a alors choisi pour ministres des personnes qui étaient précédemment ses collaborateurs non-élus, des hommes d'appareil, comme l’ancien ministre de l’Économie et des finances Giorgos Papakonstantinou, ou comme l’ancienne ministre de l’Environnement et des travaux publics Tina Birbili, etc. Dès qu’il a commencé à gouverner, la crise est apparue. Papandreou était le Premier ministre de l’État hellénique jusqu'en novembre de 2011. Son gouvernement était alors remplacé par un gouvernement provisoire de coalition, dans lequel participent son parti, le PASOK, le parti de la droite (Nouvelle démocratie) et le parti d'extrême-droite (LAOS). Les autres partis de la gauche ont refusé de participer et réclament des élections. Papandréou est en train d'être évincé de son poste de président dans son parti. Quel rôle a-t-il joué dans la crise? Quel est le bilan de son gouvernement pour la démocratie hellénique?

Il peut paraître surprenant que Giorgos Papandreou ait été accusé officiellement le 20 janvier 2012 d'être responsable de la crise actuelle par deux magistrats, les procureurs aux affaires économiques de l'État, Grigoris Peponis et Spyros Mouzakitis.

Précisément, ces deux procureurs ont lancé une poursuite en justice contre Giorgos Papandréou et l’ancien ministre Giorgos Papakonstantinou, demandant qu’elle soit examinée par le Parlement, sur la base de la loi «sur la responsabilité des ministres». Notons que les deux procureurs économiques ont déclaré en public que leur vie était menacée. Ils accusent Papandréou d’avoir manipulé le montant exact de la dette et alors provoqué la crise de la dette, avec l’aide du Service statistique de l’État (voir plus bas), sur la base des témoignages de dix-huit personnes. Je vais essayer de vous décrire ce climat politique, de crise ouverte de la démocratie.

La discussion concernant l'éventualité d'une fabrication artificielle de la crise par des personnes de l'entourage de Giorgos Papandréou a été provoquée aussi par des questions posées par des membres de son propre parti. En particulier, le 20 mai 2010, la députée Vaso Papandréou (il s'agit d'une homonymie) a adressé une question parlementaire au ministre de l’Économie et des finances. Elle a accusé la Banque nationale de l'État d'avoir pris des mesures facilitant les spéculations financières dans la crise hellénique.

En particulier , le 5 octobre 2009, la Banque nationale de l’État Hellénique a décidé d'étendre la durée des transactions des valeurs mobilières de l’État à dix jours. L'allongement de la période de non-règlement crée objectivement une possibilité accrue de spéculation et de manipulation.

En mai 2011, un député de la Nouvelle Démocratie, Panos Kammenos, a accusé ouvertement et publiquement Giorgos Papandreou d'avoir profité de la crise.

Il a dénoncé que des parts de CDS de l’État grec ont été achetés durant l'été 2009 par la compagnie «Informed Judgement Partners S.A.». Ces CDS (ce sont des produits financiers dérivés de couverture de défaillance financière, actifs hautement spéculatifs) étaient revendus en décembre 2009, quand la situation de l’économie hellénique s'était aggravée. Comme ça, la compagnie a bénéficié de profits considérables. Panos Kammenos a déclaré que la famille Papandréou avait des relations indirectes avec cette compagnie. Un membre du Conseil d'administration de la compagnie, l’ex-président du Costa Rica Jose Maria Figueres, est aussi membre de l’Institut non gouvernemental «Ι4cense», qui appartient à Andréas Papandreou, le frère de l’ancien Premier ministre. Panos Kammenos, distingué chevalier de l’Ordre national du mérite par le président Nicolas Sarkozy, a traité en public Giorgos Papandréou de courtier financier. La compagnie «Informed Judgement Partners S.A.» a rejeté ces accusations, en disant que c’était en février 2010 (et pas l’été 2009) que la compagnie a acheté les CDS de l’État Hellénique grec, et qu’elle a conseillé ses clients à le faire.

En juillet 2011, un nouveau scandale a été révélé, à propos de l'hypothèse que la famille Papandréou ait bénéficié de la crise, cette fois en achetant les CDS de l’État via la compagnie «Unigestion», dont le frère de Giorgos Papandréou, Andréas, est membre. Ces accusations publiées par le journal de gauche «Eleytherotypia» ont attiré l'attention de la justice. Une enquête judiciaire a été annoncée le 13 Juillet 2011.

En septembre 2011, une économiste, l'universitaire Zoi Georganta a accusé dans le même journal Andréas Georgiou, le président du Service statistique national hellénique (dont elle était membre du comité d'orientation). Elle a déclaré qu’en 2009, le Service avait délibérément augmenté la dette, en changeant la méthode de calcul. Spécifiquement, le président du Service a introduit de nouvelles dépenses dans le cadre général estimant le coût global du gouvernement (service public de biens sociaux), qui n’étaient pas pris en compte jusqu'alors). De cette façon, la dette était augmentée.

Zoi Georganta et les cinq autres membres du comité étaient démis (le président Andréas Georgiou restant le seul membre) « pour causes de raisons personnelles et administratives», comme l’a annoncé le ministre Evaggelos Venizelos au Parlement. Quels étaient donc ces « problèmes»? Zoi Georganta a constaté que ces problèmes étaient apparus parce qu’elle et les autres membres du comité étaient opposés à ces changements de méthodologie de calcul de la dette, qui conduisait à son augmentation artificielle. Ainsi, leurs désaccords n’étaient même pas notifiés dans les comptes-rendus du comité: «C’est moi qui décide ce qui sera enregistré», aurait dit le président, selon Zoi Georganta. Le président Andréas Georgiou manifeste une grande proximité avec Giorgos Papakonstantinou, le ministre économique du gouvernement Papandreou, qui est accusé comme collaborateur de Papandreou à la manipulation de la dette.

Les deux procureurs économiques de l’État Grigoris Peponis et Spyros Mouzakitis ont accusé officiellement Giorgos Papandreou et Giorgos Papakonstantinou, se basant sur les témoignages de Zoi Gerganta et de dix-sept autres témoins. Ils accusent Papandréou d'avoir ainsi augmenté la dette de l'État.

Quelles furent les réactions politiques? Le ministre de la Justice Miltiadis Papaioannou a protesté contre les deux procureurs économiques. Il a demandé qu’ils soient remplacés tout de suite (sic), parce que, à son avis, ils causaient du tort à la valeur de la Justice (sic). Peut-être que de son point de vue, il avait raison.

Papandréou a répondu le 25 janvier 2011 depuis le Costa Rica, où il se trouvait (ce qui nous rappelle au passage Jose Maria Figueres, bien connu de son frère...) que c’était l'ancien gouvernement de la «Nouvelle Démocratie» qui avait sous-estimé la dette (c'est toujours comme cela en Grèce, l'un des partis accuse forcément l'autre). L’ex-président du Service statistique de l’État hellénique Manolis Kontopirakis (le prédécesseur d’Andréas Georgiou) a déclaré le 11 Septembre 2011 que c’était en accord avec Eurostat que les services publics de biens sociaux étaient exclus de l’estimation de la dette. Dans toute l’Europe, seul le Danemark les intègre dans l'estimation de la dette de l'État. En Grèce, la première fois donc que le Service statistique de l’État hellénique a pris en compte le coût de ces services publics de bénéfice commun était lors de l’estimation de la dette de 2009, après décision du président Andréas Georgiou comme nous l'avons vu.

Quel sera le destin de cette procédure judiciaire, et surtout de cette crise? Que Papandréou soit reconnu responsable de la crise ou non, ce qui est sûr, c’est qu’en Grèce, il y a une très grave crise politique et pas seulement économique : une crise de la démocratie. Il est sans doute significatif que le journal Eleytherotypia qui couvrait ces sujets d’une façon objective et indépendante a suspendu sa diffusion parce qu'il ne reçoit plus le soutien des banques helléniques. Ce journal était associé à la période de la restauration de la démocratie en 1974.

Aujourd’hui (15 février 2012), après les événements tragiques du 12 Février 2011, 45 députés de PASOK et de la Nouvelle Démocratie sont exclus de leurs partis parce qu’ils n’ont pas voté pour le nouveau plan d’austérité. Des élections sont annoncées, mais je me demande quel pourrait être le résultat quand il n’y a aucun consensus politique. Personnellement, j'ai quitté la Grèce exactement parce que j’ai ressenti que ce n’était plus une démocratie.

Quand la France était a été dégradée par «Standard and Poor’s» le 13 Janvier 2011, le quotidien Libération avait indiqué que c’était la politique de Nicolas Sarkozy qu’on devrait condamner, pas la France et son économie (voir première page du 14 janvier 2012). Au niveau de l’opinion publique internationale, les Hellènes sont privés de cette dignité.

Mais face à l'opinion publique internationale, les Hellènes sont privés de cette dignité. Je remercie l’initiative Par solidarité, Je suis Grec aussi qui m’offre cette l'opportunité de raconter ce qui passe vraiment en Grèce à l'intention des philhéllènes intéressés par mon pays.

Nikos Vlantis

Références

Les références ci-dessous correspondent aux différents sujets évoqués par cet article, comme ils sont apparus dans la presse. La plupart des articles sont en grec. Vous pouvez utiliser la traduction automatique pour avoir une impression générale.

Hommage : la plupart des références helléniques sont parues dans le journal Eleytherotypia.

Sur l'annonce de Giorgos Papandreou à ses partenaires européens qu’il y aurait un coup d’état militaire en Grèce la fin d’Octobre 2011:

http://www.liberation.fr/economie/01012369733-papandreou-coup-d-eclat-et-coup-d-etat

Sur la substitution des dirigeants de l’armée au début de novembre 2011 :

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=322723

Sur la question de la député Madame Vaso Panandreou (homonyme de la famille du Premier ministre), concernant le rôle de la Banque Nationale de l’État Grec dans la fabrication de la crise:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=164474

Sur les accusations du député Panos Kammenos selon lesquelles la famille de Giorgos Papandreou a profité de la crise:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=276965

Et sur la réponse de la compagnie Informed Judgement Partners S.A. :

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=276966

Sur le thème de la compagnie «Unigestion» et le rôle des Papandréou, un thème qui est sorti grâce au journal Eleytherotypia :

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=292740

Sur l'enquête judiciaire sur cette affaire :

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=292738

Un article est paru aussi dans le journal suisse La liberté sur le rôle obscur de l’institut «I4sense» d’Andréas Papandréou:

http://www.laliberte.ch/faitdujour/polemique-autour-d’un-institut-grec

Sur les accusations de la professeur de l’université Zoi Georganta (ex-membre du comité de la Service statistique nationale hellénique) contre le président du service, Andréas Georgiou, une exclusivité du journal Eleytherotypia:

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=16/09/2011&id=310053

Sur la plainte que la professeur Zoi Georganta ait été obligée à faire de déposer, à cause de ses accusations publiées dans Eleytherotypia

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=313033

Sur l'enquête, qui avait été provoquée par la plainte de Zoi Georganta:

http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=329078

Sur le sujet des deux procureurs économiques de l’État Grigoris Peponis et Spyros Mouzakitis. La publication du journal Eleytherotypia étant donc maintenant suspendue, on a trouvé des références dans d’autres sources:

http://www.aixmi.gr/index.php/eisaggelikh-vomva-gia-papandreou-papakonstantinou/

http://www.iefimerida.gr/news/33314/17-καταθέσεις-κατά-γιώργου-επικαλούνται-πεπόνης-μουζακίτης

Voici les noms des témoins contre Papandreou:

http://blogs.sch.gr/tsilivar/2012/01/20/ο-εισαγγελέας-πεπόνης-καθίζει-στο-σκα/

La déclaration de Papandréou sur les accusations :

http://www.zoomnews.gr/παπανδρέου-κατά-πεπόνη-μουζακίτη-από/

La déclaration de l’ex-président du Service statistique de l’État hellénique Manolis Kontopirakis:

http://www.zoomnews.gr/ο-πρώην-γραμματέας-της-στατιστικής-υπ/

Sur le livre de l’écrivain Hellène grec Nikos Kounenis :

http://biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=171298

Une courte interview de l’écrivain grec Nikos Kounenis au journal français Le Télégramme (de Brest) :

http://www.letelegramme.com/ig/generales/france-monde/monde/grece-l-europe-fait-la-pluie-et-le-beau-temps-08-12-2011-1526355.php?xtmc=Grèce%20pluie&xtcr=1